Z domu niewoli

15 listopada 2014 r. na scenie Młodzieżowego Domu Kultury przy ulicy Grunwaldzkiej 5 Eżbieta Lewak - młoda aktorka Polskiego Teatru Ludowego we Lwowie - zaprezentowała monodram zatytułowany „Z domu niewoli” oparty na treści wspomnieniowej książki Beaty Obertyńskiej pt. „W domu niewoli”. Spektakl wyreżyserował dyrektor Polskiego Teatru Ludowego we Lwowie Zbigniew Chrzanowski.
Monodram ten powstał na podstawie osobistych wspomnień spisanych przez Beatę Obertyńską w „książce napisanej krzywdą i cierpieniem Polaków, rzuconych „na przemiał” w zatajoną głąb rosyjskiej ziemi, skąd część z nas zaledwie wyszła z życiem” – jak ją określa sama autorka pisząc posłowie do drugiego wydania wspomnień „W domu niewoli”.

„Z domu niewoli” to poruszająca relacja, w pełni, bez kamuflażu demaskująca brutalną, a zarazem nieludzką ideologię sowieckiego reżimu, poprzez ukazanie  drogi Beaty Obertyńskiej z jej lwowskiego inteligenckiego domu przez więzienia, łagier do polskiej Armii gen. Andersa. Monodram „Z domu niewoli” jest niewątpliwie hołdem poświęconym ofiarom sowieckiego reżimu, manifestem polskości, którego nadrzędną wartością jest patriotyzm.
Publiczność – w przeważającej części kresowiacy oraz młodzież - w wypełnionej do ostatniego miejsca sali widowiskowej dziękowała aktorce Elżbiecie Lewak brawami na stojąco za ten niezwykle wzruszający spektakl, za wyjątkową lekcję historii.

Wystawienie monodramu w Młodzieżowym Domu Kultury stało się wydarzeniem pokazującym w czytelny sposób, niejednokrotnie tragiczne losy Polaków na Kresach, a przywołanie w  monodramie przeżyć - w areszcie w Brygidkach, Starobielsku czy też Charkowie -, którymi dzieli się Beata  Obertyńska, naprowadza widza na  „Inny świat” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, niejako na potwierdzenie okrutnych losów człowieka w zderzeniu z nieludzką ideologią. Dlatego przywoływanie tych literackich, historycznych obrazów wydaje się być jedynie skromną  spłatą długu wobec wcześniejszych pokoleń. Spektakl pokaz

        Warto nadmienić, że Polski Teatr Ludowy we Lwowie założony został na przełomie 1957-1958 we Lwowie z inicjatywy emerytowanego nauczyciela – polonisty, skrzypka, wielkiego miłośnika polskiej literatury i teatru – Piotra Hausvatera. Pierwsze przedstawienie odbyło się 19 kwietnia 1958 roku w Polskiej Szkole Nr 10 we Lwowie. Piotr Hausvater skupił wokół siebie młodzież, przede wszystkim absolwentów polskich szkół. Po śmierci Piotra Hausvatera zespołem kieruje reżyser monodramu „Z domu Niewoli” jednocześnie dyrektor Teatru Zbigniew Chrzanowski, który w 1966 roku ukończył wydział reżyserii w Moskiewskiej Szkole Teatralnej przy Teatrze im. Wachtangowa. Teatr skupia amatorów i profesjonalistów: głównie Polaków, ale także Ukraińców i Rosjan zamieszkałych we Lwowie, oraz zawodowych twórców kultury – kompozytorów, plastyków i choreografów. Teatr ma w swoim dorobku ok. 60 premier i ponad 800 występów, także w Polsce, Anglii, Szwecji. Zasłużony dla krzewienia polskiej kultury na dawnych polskich terenach odłączonych po II wojnie światowej.

Inicjatoren wykonania monodramu "Z domu niewoli" było Stowarzyszenie Pomocy Polakom na Wschodzie "Kresy".   AL.